De Belgische fiscaliteit is de kleine zelfstandige niet genegen. En dus is het maximaal benutten van belastingverminderingen niet onbelangrijk. Eerder schreef ik bijvoorbeeld al over de belastingvermindering voor kinderopvang en de zogenaamde Tax Shelter. Een andere belastingvermindering waar ik het nog niet over had, is de belastingvermindering voor dienstencheques.

Wat zijn dienstencheques?

Dienstencheques zijn cheques die je vooraf aanschaft en waarmee je diensten vergoedt. Tegenwoordig worden dienstencheques gebruikt om vier soorten diensten te vergoeden: huishoudhulp, buitenshuis strijken, boodschappen doen en het vervoer van personen met een beperkte mobiliteit. Elke dienstencheque vertegenwoordigt hierbij één uur dienstverstrekking. Zowel zelfstandigen, werknemers, werklozen als ambtenaren mogen dienstencheques aankopen en hebben recht op de bijhorende belastingvermindering.

Huishoudhulp via dienstencheques

In het geval van huishoudhulp komt de dienstverrichter thuis langs om een aantal huishoudelijke taken uit te voeren. De huishoudelijke taken die de dienstverrichter mag uitvoeren, zijn wettelijk beperkt tot:

  • Het schoonmaken van de woning, inclusief de ramen;
  • Het wassen en strijken;
  • Occasionele kleine verstelwerken bij beschadigingen aan het strijkgoed;
  • Het bereiden van maaltijden.

Bovendien mogen deze diensten enkel worden uitgeoefend op het domicilieadres of in een tweede verblijf, indien je daar duurzaam verblijft. Voor een tweede woonst waar je op werkdagen verblijft, mag je dus ook dienstencheques gebruiken. Een vakantiehuis dat je slechts voor een korte periode huurt, is dan weer uitgesloten van het toepassingsgebied van de dienstencheques.

Daarnaast worden een aantal activiteiten expliciet uitgesloten op het toepassingsgebied van dienstencheques, namelijk:

  • Het schoonmaken van een niet-aanliggend terras;
  • Het bereiden van feestmaaltijden;
  • Het niet-occasioneel uitvoeren van herstelwerken;
  • Het uitvoeren van herstelwerken, andere dan kleine verstelwerken (bv. het vervangen van een lamp);
  • Het poetsen van professionele ruimtes (bv. de praktijk van een dokter);
  • Het poetsen van zones van gemengd gebruik (bv. het toilet dat zowel privé als voor klanten wordt gebruikt);
  • Het poetsen van dierenverblijven (bv. hondenhok);
  • Het louter wassen van ramen (dit mag, maar moet dan steeds deel uitmaken van het integraal poetsen van de woning);
  • Kinderopvang en ziekenzorg;
  • Het schoonmaken van bouwwerven.

Buitenshuis strijken via dienstencheques

Hierbij gaat het om strijkwerken die op een externe locatie worden uitgevoerd door een erkende onderneming. Dit omvat het gehele strijkproces en niet enkel het feitelijk strijken van het linnen:

  • Het in ontvangst nemen van het strijkgoed, de registratie ervan en het opstellen van een ontvangstbewijs;
  • Het sorteren van het strijkgoed;
  • Het ­feitelijk strijken;
  • Het uitvoeren van kwaliteitscontroles;
  • Het gestreken linnen per klant sorteren;
  • Het verpakken van het strijkgoed;
  • Het afhandelen van de betaling en het regelen van de afhaling ervan.

Daarentegen heeft de wetgever twee activiteiten uitgesloten van dit strijkproces, namelijk het vervoer van de strijk van en/of naar de klant en het op maat aanpassen van de kledij.

Boodschappen doen via dienstencheques

Het gaat hierbij enkel om het doen van boodschappen voor dagelijks gebruik. Dit is meer dan alleen maar inkopen doen, want omvat bijvoorbeeld ook naar het postkantoor gaan, de was naar een wassalon brengen of de krant in de krantenwinkel halen. Eenmalige grote aankopen vallen hier echter niet onder (bv. de aankoop van een computer of televisie).

Vervoer van personen met een beperkte mobiliteit via dienstencheques

Het vergoeden van hulp bij verplaatsingen is er enkel voor mindervalide gebruikers of voor het mindervalide kind van een gebruiker. Bij erkende mindervalide personen moet het verplicht om transport met een aangepast voertuig gaan.

Wat kosten dienstencheques?

In principe kosten dienstencheques 9 euro per stuk. Vanaf het overschrijden van een bepaalde grens wordt de prijs echter opgetrokken tot 10 euro per stuk. Hoe hoog die grens ligt, verschilt van situatie tot situatie. Voor een gezin ligt die grens bijvoorbeeld hoger dan voor een individuele gebruiker. In sommige gevallen worden de dienstencheques zelfs gratis toegekend.

Individuele gebruiker Gezin Eenoudergezin Pas bevallen zelfstandige Persoon met beperking / tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden Ouder van een kind met een beperking
Maximum aantal diensten-cheques 500 1.000 2.000 500 2.000 2.000
Aan € 0 per cheque 0 0 0 1-105 0 0
Aan € 9 per cheque 1-400 1-800 1-2.000 106-400 1-2.000 1-2.000
Aan € 10 per cheque 401-500 801-1.000 / 401-500 / /

Daarnaast mag de dienstencheque-onderneming extra kosten aanrekenen, zoals bijvoorbeeld administratiekosten, verzendingskosten of verplaatsingskosten voor de huishoudhelpers. Deze extra kosten moeten op voorhand worden afgesproken, moeten overeenstemmen met de reële kosten en moeten steeds gedetailleerd worden vermeld. Bovendien mogen deze kosten niet met dienstencheques worden betaald.

Gratis dienstencheques voor pas bevallen zelfstandigen

Zoals je in bovenstaand overzicht ziet, hebben pas bevallen zelfstandigen recht op 105 gratis dienstencheques. Dit ter compensatie van de beperktere zwangerschapsrust. Zelfstandigen zijn per slot van rekening verplicht om slechts drie weken zwangerschapsrust op te nemen, terwijl negen weken facultatief op te nemen zijn. Het feit dat ze enkel recht hebben op een beperkte forfaitaire uitkering, zorgt ervoor dat veel pas bevallen zelfstandigen niet hun volledige moederschapsrust opnemen. Daartegenover hebben werknemers, die een uitkering krijgen in functie van het begrensd brutoloon, recht op 15 weken rust. Om ervoor te zorgen dat het pasgeboren kind niet de dupe is van die situatie, heeft de pas bevallen zelfstandige recht op gratis dienstencheques.

Belastingvermindering voor dienstencheques

Het belastingvoordeel voor dienstencheques bedraagt 30% per cheque. De belastingvermindering is echter beperkt tot een uitgave van € 1.500,- per jaar (aanslagjaar 2020, inkomstenjaar 2019). De maximale belastingvermindering bedraagt dus € 450,-. Maar indien het gaat om gehuwde of wettelijk samenwonende partners (geen feitelijk samenwonenden), kan elke partner de belastingvermindering voor dienstencheques genieten. Zij dienen dan wel de dienstencheques onder hun eigen naam te kopen. Sodexo stuurt jaarlijks een fiscaal attest op dat aan de belastingaangifte moet worden toegevoegd. Dit attest vermeldt uiteraard niet de dienstencheques die gratis worden toegekend aan pas bevallen zelfstandigen.

Opgelet: Het gaat hierbij om de situatie in Vlaanderen. Ook in het Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaat er een belastingvermindering voor dienstencheques, maar die belastingvermindering voor dienstencheques is er beperkter.

Omzetting in belastingkrediet voor dienstencheques

Het gaat in principe om een belastingvermindering voor dienstencheques. Dit wil zeggen dat het enkel aftrekbaar is in die mate dat je belastingen moet betalen. Wie € 300,- belastingen moet betalen maar recht heeft op een belastingvermindering van € 450,-, zal met andere woorden niets moeten betalen. Anderzijds zal men het resterend deel van de belastingvermindering verloren zien gaan. Dit resulteert in een benadeling van personen met een laag inkomen.

Voor personen met een laag inkomen die in zo’n situatie verkeren, wordt de belastingvermindering dan (gedeeltelijk) omgezet in een belastingkrediet. Hierdoor krijgen zij het verschil van de fiscus terugbetaald. Omdat het moet gaan om personen met een beperkt inkomen, heeft de fiscus de toepassing daarvan echter beperkt tot:

  • Personen met een inkomen tot maximaal € 46.690,-
  • Personen die niet op de lijst met uitzonderingen staan (er zijn bijvoorbeeld uitzonderingen voor bepaalde ambtenaren van de Europese Unie).