Net als een werknemer heb je als zelfstandige recht op een wettelijk pensioen. De pensioenleeftijd ligt op dit moment op 65 jaar, maar zal vanaf 2022 worden opgetrokken tot 66 jaar en nadien zelfs tot 67 jaar. Onder bepaalde voorwaarden is het echter mogelijk om vervroegd op pensioen te gaan. In principe dien je dan op je zestigste 44 loopbaanjaren aan te tonen, op je eenenzestigste 43 loopbaanjaren of op je drieënzestigste 42 loopbaanjaren. Er zijn ook twee uitzonderingen die afhankelijk zijn van wanneer je bent geboren (voor 1956 of in de loop van 1956 of 1957).

Hoeveel pensioen krijg ik als zelfstandige?

Hoeveel pensioen je zal krijgen, is afhankelijk van verschillende factoren. Voor wat je pensioen als zelfstandige betreft, houdt men rekening met de betaalde sociale bijdragen en je beroepsinkomsten. Daarnaast kan je ook pensioenrechten hebben opgebouwd in een ander statuut en speelt je gezinssituatie een rol. Tevens moet rekening worden gehouden met de ondergrens van het minimumpensioen.

Bovenop je wettelijk pensioen of de eerste pijler kan je ook extra pensioenrechten hebben opgebouwd. In de tweede pijler zitten het VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen), de IPT (Individuele Pensioentoezegging) en de POZ (Pensioenovereenkomst voor zelfstandigen). In de derde pijler zit dan weer het individuele pensioensparen. Deze verschillende vormen van pensioensparen bieden telkens fiscale voordelen. Buiten deze drie pijlers kan je uiteraard ook nog vrijwillig voor je pensioen sparen, zonder een fiscaal voordeel.

Pensioen aanvragen als zelfstandige

Eenmaal je hebt beslist om op pensioen te gaan en je de wettelijke pensioenleeftijd hebt bereikt, hoef je niks te doen. De pensioendiensten starten dan zelf een jaar eerder het dossier op. Een aantal maanden voordat je op pensioen mag, krijg je de pensioenbeslissing met het pensioen dat je zal ontvangen.

Als je vroeger op pensioen wil gaan, dien je zelf een pensioenaanvraag in te dienen. Offline kan dat bij een kantoor van het RSVZ (Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen), bij een kantoor van de FPD (Federale Pensioendienst) of bij het gemeentebestuur van je woonplaats. Online doe je dat via MyPension.be. Daarvoor heb je een eID nodig. Je geeft meteen ook de gewenste ingangsdatum van het pensioen door.

Te regelen zaken na de pensioenaanvraag

Eenmaal je de pensioenaanvraag hebt ingediend, breng je het sociaalverzekeringsfonds hiervan op de hoogte en licht je de mutualiteit in. Denk ook na over de stopzetting als zelfstandige of over de overdracht van je onderneming. Een extra opgebouwd pensioenkapitaal wordt in principe automatisch uitgekeerd.

Weet ook dat je na je pensioen kan blijven werken. Onder bepaalde voorwaarden mag je zelfs onbeperkt blijven bijverdienen. Daarvoor dien je 65 jaar te zijn of minstens 45 loopbaanjaren achter de kiezen te hebben. Als je niet aan deze eis voldoet, dien je je zelfstandige inkomsten te beperken. Verder kan je ook op pensioen gaan en een onbezoldigd mandaat blijven uitvoeren. Je hoeft je dan niet eens aan te sluiten bij een sociaalverzekeringsfonds. Je mag dan wel geen andere activiteit in de vennootschap uitvoeren (werkende vennoot) en het mandaat moet zijn beschreven in de statuten van de vennootschap. Je mag ook geen ander voordeel genieten en de vennootschap moet vanuit België worden bestuurd.