Sociale rechten als zelfstandige en bevoegde instanties

Als zelfstandige betaal je sociale bijdragen en in ruil daarvoor geniet je van een aantal sociale rechten. Voor veel van deze sociale rechten kun je terecht bij het sociale verzekeringsfonds of bij je ziekenfonds, maar soms dien je hiervoor aan te kloppen bij een andere instantie. Het is belangrijk om een idee te hebben van welke instanties voor welke sociale rechten instaan en waar je terechtkunt voor meer informatie en vragen hieromtrent.

Zelfstandige met kinderen

Als je kinderen hebt, kom je in aanmerking voor verschillende uitkeringen en premies. Deze zijn verschillend naargelang de woonplaats van het kind. In Vlaanderen, waar je recht hebt op het zogeheten Groeipakket, kun je hiervoor terecht bij jouw uitbetalingsinstelling of FONS. Er zijn vijf uitbetalers van het Groeipakket. Ook voor het zogeheten startbedrag, de premie die je krijgt bij de geboorte of de adoptie van een kind, kun je bij een van deze vijf uitbetalers terecht. Het gaat om Parentia, MyFamily, KidsLife Vlaanderen, Infino en FONS. Wie adoptie-ouder wil worden en adoptieverlof wil aanvragen, kan hiervoor terecht bij het ziekenfonds. Hetzelfde geldt voor pleegouderverlof.

Zelfstandig en moeder of vader

Als zelfstandige moeder heb je onder meer recht op moederschapsverlof en een moederschapsuitkering. Dit dien je aan te vragen via je ziekenfonds. Daarnaast kun je recht hebben op moederschapshulp en een vrijstelling van de sociale bijdragen in het kwartaal na het kwartaal van de bevalling. Hiervoor is het sociale verzekeringsfonds bevoegd. Voor alle sociale voordelen van zelfstandige vaders, zoals vaderschapsverlof en geboorteverlof, is het sociale verzekeringsfonds eveneens bevoegd.

Zelfstandige en mantelzorg

Als mantelzorger geef je zorgen bij een zware ziekte of palliatieve zorgen aan een naaste. Hiervoor kun je tot twaalf maanden lang een uitkering krijgen. Het kan gaan om een volledige uitkering bij een volledige onderbreking van de beroepsactiviteit of een halve uitkering in het geval van een gedeeltelijke onderbreking van ten minste vijftig procent. Dit is aan te vragen bij het sociale verzekeringsfonds. Bij het verlies van een familielid (rouwverlof) is het eveneens het sociale verzekeringsfonds dat je dient te contacteren.

Gezondheid en tijd voor jezelf

Het ziekenfonds staat in voor de terugbetaling van de gezondheidszorgen en de uitkering bij ziekte of ongeval. Bij een gelijkstelling wegens ziekte (sociale rechten zonder bijdragebetaling) dien je echter contact op te nemen met het sociale verzekeringsfonds. Ook voor het inschakelen van een vervangende ondernemer bij tijdelijke stopzetting van de zelfstandige activiteit kun je terecht bij het sociale verzekeringsfonds. De FOD Economie staat echter in voor het register van vervangende ondernemers dat je hiervoor kunt raadplegen.

Andere sociale rechten en instanties

Voor alles met betrekking tot het pensioen (aanvraag, berekening, vervroegd pensioen, overlevingspensioen en werken na pensionering) kun je in principe terecht bij het RSVZ. Voor wat de aanvullende pensioenen betreft (VAPZ, IPT en POZ) dien je dan weer contact op te nemen met het sociale verzekeringsfonds. Het sociale verzekeringsfonds is ook het eerste aanspreekpunt bij het aanvragen van een kwijtschelding of vermindering van sociale bijdragen, alsook bij het overbruggingsrecht in het kader van de stopzetting of onderbreking van de zelfstandige activiteit. Indien je echter meent in aanmerking te komen voor een werkloosheidsuitkering als gewezen werknemer dien je contact op te nemen met de RVA.

Ervaar je moeilijkheden bij het financieren van je project? Dan kun je hiervoor, althans in Vlaanderen, terecht bij de Participatiemaatschappij Vlaanderen. Je sociaal secretariaat is bevoegd voor vermindering van sociale bijdragen voor werknemers, bijvoorbeeld voor de eerste aanwerving of voor de aanwerving van oudere werknemers. En bij hinder bij openbare werken kun je tot slot terecht bij het Agentschap Innoveren en Ondernemen (Vlaio).