Een handelsvertegenwoordiger ontvangt zijn loon gedeeltelijk of geheel op basis van commissies. Op orders die door de werkgever worden aanvaard, krijgt de handelsvertegenwoordiger dan een bepaald percentage of een forfaitair bedrag. Daarnaast heeft de handelsvertegenwoordiger ook recht op een indirect commissieloon indien de werkgever een order aanvaardt van exclusief aan de handelsvertegenwoordiger toegewezen cliënteel, zelfs indien de order zonder tussenkomst van de handelsvertegenwoordiger tot stand komt.
De handelsvertegenwoordiger geniet met andere woorden een vrij sterke bescherming. Om de werkgever ook enige bescherming te bieden, wordt vaak een zogenaamd delcrederebeding aan de arbeidsovereenkomst toegevoegd.
Wat is een delcrederebeding?
Een delcrederebeding is een specifieke clausule die aan de arbeidsovereenkomst wordt toegevoegd. Hierdoor zal de handelsvertegenwoordiger aansprakelijk zijn voor een eventueel onvermogen van de klant. De aansprakelijkheid is echter beperkt tot het commissieloon op de onverhaalbare vorderingen ten laste van de klant. Hierdoor voorkomt men dat de werkgever commissieloon moet betalen op orders waarvan achteraf blijkt dat de klant ze niet kan betalen.
Voorwaarden voor een geldig delcrederebeding
Een delcrederebeding kan enkel worden opgenomen in overeenkomsten met handelsvertegenwoordigers. Bovendien worden er verschillende eisen gesteld aan het delcrederebeding:
- Het delcrederebeding moet schriftelijk worden opgesteld;
- Het delcrederebeding moet vermelden welke schuldvorderingen onder het toepassingsgebied van het beding vallen;
- Het delcrederebeding moet vermelden welke procedure de werkgever moet eerbiedigen vooraleer hij tot verhaal kan overgaan;
- De toepassing van het beding moet, behalve in het geval van een zware fout of bedrog, beperkt zijn tot het commissieloon dat verband houdt met de zaak.
Het mag duidelijk zijn dat zowel de geldigheid als de gevolgen van het delcrederebeding in België strikt zijn geregeld, in tegenstelling tot landen als Frankrijk waar de wetgever de contractspartijen daarover alle vrijheid geeft.
Hoe ver strekt de aansprakelijkheid van het delcrederebeding?
Indien de handelsvertegenwoordiger geen zware fout beging of bedrog pleegde, is zijn aansprakelijkheid onder het delcrederebeding beperkt.
In de eerste plaats is de handelsvertegenwoordiger enkel aansprakelijk voor de gegoedheid van de derde, tenzij schriftelijk anders is overeengekomen. Dit wil zeggen dat de handelsvertegenwoordiger niet aansprakelijk is voor andere tekortkomingen in de contractuele verplichtingen. Indien de derde bijvoorbeeld weigert om de levering door de werkgever te accepteren, kan de werkgever de handelsvertegenwoordiger daar niet zomaar op aanspreken. De werkgever moet de klant dan via de gerechtelijke weg tot acceptatie dwingen.
Daarnaast kan het delcrederebeding enkel betrekking hebben op zaken waarin de agent persoonlijk is opgetreden. Dit wil zeggen dat de werkgever het indirect commissieloon niet zomaar kan claimen. Onlogisch is dat niet, want in zo’n geval kan er van de handelsvertegenwoordiger niet worden verwacht dat hij een solvabiliteitsonderzoek heeft uitgevoerd. De volledige verantwoordelijkheid ligt dan bij de werkgever. Dat is bijvoorbeeld ook het geval indien de werkgever later, zonder instemming van de handelsagent, samen met de klant de leverings- of betalingsvoorwaarden aanpast.
Ten slotte is het bedrag waarvoor de handelsagent aansprakelijk kan worden gesteld, begrensd tot het bedrag van de overeengekomen commissie. Hierop gelden echter wel een aantal uitzonderingen:
- Geen begrenzing indien de handelsvertegenwoordiger een zware fout beging of bedrog pleegde;
- Geen begrenzing indien de handelsagent overeenkomsten sluit in naam van de werkgever;
- Begrenzing tot maximaal het bedrag dat de derde aan de werkgever verschuldigd is, is mogelijk in de sector van kredietinstellingen;
- De rechter beschikt over een matigingsbevoegdheid indien er een kennelijke wanverhouding bestaat tussen het risico van de handelsagent en de bedongen commissie.
