De gemengd btw-plichtige en de gedeeltelijk btw-plichtige worden nogal eens in één adem genoemd. Toch zijn er een aantal verschillen. Niet alleen wat hun oorsprong betreft, maar ook ten opzichte van de boekhoudkundige verwerking van hun aankopen. In een eerder artikel behandelde ik al de gemengd btw-plichtige. In dit artikel focus ik op de gedeeltelijk btw-plichtige.
Wat is een gedeeltelijk btw-plichtige?
Een gedeeltelijk btw-plichtige verricht handelingen die in het btw-wetboek terug te vinden zijn. Het kan hierbij gaan om klassieke btw-handelingen, maar ook om handelingen die volgens artikel 44 W.btw zijn vrijgesteld (de handelingen op basis waarvan we van een gemengd btw-plichtige spreken). Daarnaast verricht de gedeeltelijk btw-plichtige ook handelingen die niet in het btw-wetboek zijn opgenomen of genereert de gedeeltelijk btw-plichtige inkomsten zonder handelingen te stellen.
Gedeeltelijk btw-plichtigen komen dan ook vaak voor. Het kan bijvoorbeeld gaan om een zelfstandige in bijberoep: als loontrekkende valt de bijberoeper buiten de btw-werkingssfeer, maar in het kader van de zelfstandige bijverdienste is dat niet het geval.
Gevolgen voor de btw-aftrek
Als gedeeltelijk btw-belastingplichtige kan je natuurlijk enkel de btw aftrekken in functie van het beroepsgebruik dat binnen de btw-werkingssfeer ligt. Hierbij zijn de regels van de gemengd btw-plichtige, die moet kiezen tussen het berekenen conform het werkelijk gebruik of via een algemeen verhoudingsgetal, niet van toepassing. In het geval van de gedeeltelijk btw-belastingplichtige is men beperkt tot die eerste keuze: het werkelijk gebruik. Dat kan in drie verschillende aftrekken resulteren:
- Aankoop is integraal aftrekbaar in de btw-aangifte;
- Aankoop is niet aftrekbaar in de btw-aangifte;
- Er wordt een bijzonder verhoudingsgetal toegepast (niet te verwarren met het algemeen verhoudingsgetal).
Aankoop is 100% aftrekbaar voor de btw
Wanneer de aankoop integraal aan het beroepsgebruik binnen de btw-werkingssfeer kan worden toegewezen, is de aankoop ook voor de btw 100% aftrekbaar. Dat is bijvoorbeeld het geval voor publiciteitskosten, de erelonen van een advocaat of de afschrijving van een draaibank.
Aankoop is niet aftrekbaar voor de btw
Indien de aankoop daarentegen enkel betrekking heeft op handelingen die niet in het btw-wetboek zijn opgenomen, is er geen sprake van btw-aftrek. Dat is bijvoorbeeld het geval voor een treinticket die de gedeeltelijk btw-plichtige koopt om naar het werk te gaan of voor een boek dat gekocht wordt met het oog op bijscholing.
Toepassing van een bijzonder verhoudingsgetal
Vaak is het echter niet zo zwart-wit en heeft een aankoop zowel betrekking op handelingen die wel en handelingen die niet in het btw-wetboek zijn opgenomen. Denk bijvoorbeeld aan het thuiskantoor dat zowel wordt gebruikt als thuiswerkende loontrekkende en als bijberoeper. In zo’n geval is het niet mogelijk om de kosten integraal toe te wijzen. Dan wordt het bijzonder verhoudingsgetal toegepast.
Het bijzonder verhoudingsgetal is een speciale verdeelsleutel om de kosten vast te stellen. Bijzonder is dat België nooit heeft gespecificeerd hoe het bijzonder verhoudingsgetal moet worden vastgesteld. Je bent met andere woorden vrij om zelf een verdeelsleutel samen te stellen. Dat kan bijvoorbeeld worden gedaan in functie van de verhouding tussen de gegenereerde inkomsten, maar ook in functie van de tijdsbesteding of de gebruikte oppervlakte. Enkel geeft men aan dat de verdeelsleutel de werkelijkheid het dichtst moet benaderen.
Weet hiernaast dat er geen voorlopig en definitief bijzonder verhoudingsgetal moet worden toegepast en dat ook de afronding tot op de hogere eenheid, zoals het wel voor het algemeen verhoudingsgetal wordt toegepast, niet verplicht is. Dat laatste is echter wel mogelijk indien de belastingplichtige daar zelf voor opteert.
Maatstaf van heffing en btw-aftrek
Wanneer de gedeeltelijk btw-plichtige subsidies ontvangt, is het niet altijd duidelijk wat de invloed is op de maatstaf van heffing. Maar hetzelfde probleem stelt zich ook ten aanzien van interesten, dividenden of giften: moeten ook zij worden opgenomen in de berekening van het recht op aftrek?
Subsidies en de maatstaf van heffing bij de gedeeltelijk btw-plichtige
Ten aanzien van de gedeeltelijk btw-plichtige die verplicht de methode van het werkelijk gebruik moet toepassen, stelt zich al snel de vraag welke invloed een ontvangen subsidie heeft op de berekening van het recht op aftrek.
In de praktijk moet de vraag gesteld worden of het al dan niet gaat om een prijssubsidie. Dit is een subsidie die rechtstreeks met de prijs verband houdt en die de levering van een dienst of goed uitmaakt. Indien het om een prijssubsidie gaat, behoort het tot de maatstaf van heffing en is het onderworpen aan de btw. Anderzijds kan er ook een recht op aftrek worden toegepast. In het bijzonder verhoudingsgetal moet de subsidie wel worden opgenomen.
Indien het daarentegen gaat om werkingstoelagen, behoort het niet tot de maatstaf van heffing. Op deze werkingstoelagen is geen btw verschuldigd en is er ook geen recht op aftrek. De werkingstoelagen dienen met andere woorden niet worden opgenomen in het bijzonder verhoudingsgetal. Hierop is echter wel een enkele uitzondering van toepassing die ik hier achterwege laat.
Dividenden, interesten en het bijzonder verhoudingsgetal
Gemengd btw-plichtigen moeten in hun algemeen verhoudingsgetal enkel rekening houden met dividenden en interesten in functie van hun economische activiteit. Voor gedeeltelijk btw-plichtigen is dat niet het geval: in het bijzonder verhoudingsgetal moet steeds rekening worden gehouden met dividenden en interesten.
Giften en toepassing van het bijzonder verhoudingsgetal
Ook ten aanzien van ontvangen giften gelden een aantal bijzondere regels die afwijken van deze die bij het algemeen verhoudingsgetal van toepassing zijn. Hierbij stelt men zich de vraag of er aan de gift een tegenprestatie verbonden is.
In de meeste gevallen is er aan de gift geen tegenprestatie verbonden. In zo’n geval valt de gift buiten de btw-sfeer. Hierdoor moet de gift niet in de noemer van het bijzonder verhoudingsgetal worden opgenomen. Enkel om scheeftrekkingen omtrent de btw-aftrek te corrigeren, kan men toch beslissen om de gift in de noemer op te nemen.
Staat er tegenover de gift wel een tegenprestatie? Dan valt de gift wel binnen de btw-sfeer. In dat geval moet de gift steeds in de noemer van het bijzonder verhoudingsgetal worden opgenomen.
Zelf bijzonder verhoudingsgetal toepassen?
In de meeste gevallen is het vrij eenvoudig om een bijzonder verhoudingsgetal toe te passen. Zo kan een bijberoeper bijvoorbeeld de verhouding berekenen tussen de gepresteerde uren in hoofdberoep en de gepresteerde uren in bijberoep. Over het algemeen kan je jouw boekhouding dus gewoon zelf beheren. Wij stelden daarom een lijst met goede boekhoudprogramma’s samen waarin we onder andere aandacht hebben voor de toepassing van het bijzonder verhoudingsgetal.
Enkel indien er sprake is van subsidies of giften wordt het al eens moeilijker. In zo’n geval laat je je maar beter bijstaan door een fiscaal expert. Via deze website kan je snel een boekhouder vinden. Of je kan gewoon advies inwinnen bij een accountant.
