Het Business Model Canvas is een visuele tool waarmee ondernemers de fundamenten van hun bedrijfsvoering overzichtelijk kunnen structureren. Het model werd ontwikkeld door Alexander Osterwalder en is sindsdien uitgegroeid tot een standaardinstrument voor zowel startende ondernemers als gevestigde bedrijven die hun strategie willen herzien. De kern van het model bestaat uit negen bouwstenen, die samen het volledige bedrijfsmodel beschrijven. Het Business Model Canvas leent zich bij uitstek voor brainstormsessies en strategische reflectie. Het is een goed alternatief voor het traditionele ondernemingsplan. Door de eenvoudige opzet kan het model snel ingevuld, aangepast en gedeeld worden.
De negen bouwstenen van een bedrijfsmodel
Het Business Model Canvas vertrekt vanuit de logica achter waardecreatie. De bouwsteen waardepropositie vormt het hart van het model en beschrijft waarom klanten voor een specifiek bedrijf of product kiezen. Dit aanbod wordt geplaatst tegenover de klantsegmenten, waarbij men in kaart brengt welke doelgroepen men wil bedienen. Tussen deze twee elementen worden de distributiekanalen en klantrelaties geplaatst. Hieruit blijkt hoe de waarde bij de klant terechtkomt en op welke manier bedrijven de relatie onderhouden. Vervolgens worden de inkomstenstromen bepaald, wat inzicht geeft in hoe het bedrijf zijn geld verdient en welke prijsmodellen worden gehanteerd. Aan de andere kant van het canvas staan de kernmiddelen en kernactiviteiten die nodig zijn om het aanbod te realiseren. Ten slotte worden ook de belangrijkste partners en de kostenstructuur in kaart gebracht. Deze combinatie van interne en externe factoren geeft een volledig beeld van hoe een onderneming werkt.
Toepassing en strategisch nut van het canvas
Het Business Model Canvas is in de eerste plaats een denkkader. De kracht ervan zit in de eenvoud en flexibiliteit: door de opdeling in bouwstenen kunnen ondernemers snel zien waar kansen liggen of waar zich mogelijke knelpunten bevinden. In de praktijk wordt het canvas vaak gebruikt als startpunt voor strategische innovatie of als voorbereiding op een groeiplan. Bij starters biedt het een houvast om het eigen idee te structureren, terwijl gevestigde ondernemingen het canvas kunnen gebruiken om bestaande modellen kritisch tegen het licht te houden. Het is bovendien een ideaal hulpmiddel om met teamleden of externe adviseurs te overleggen. Het invullen gebeurt meestal op een groot blad of een whiteboard, waarbij post-its worden gebruikt om ideeën te groeperen of varianten te testen. Zo ontstaat een interactief proces waarbij verschillende scenario’s kunnen worden verkend.
Aandachtspunten bij het Business Model Canvas
Hoewel het Business Model Canvas intuïtief oogt, vraagt het in de praktijk wel om een zorgvuldige aanpak. Elk onderdeel van het model is verbonden met de andere bouwstenen. Een verandering in het klantsegment kan bijvoorbeeld een impact hebben op het gekozen distributiekanaal of op de aard van de klantrelatie. Daarom is het belangrijk dat het canvas niet slechts één keer wordt ingevuld, maar dat het op regelmatige basis wordt herzien. Ondernemingen die actief zijn in een snel veranderende markt doen er zelfs goed aan om het canvas minstens elk kwartaal te evalueren. Bij voorkeur gebeurt dit aan de hand van concrete data en marktinzichten, zodat het canvas niet louter hypothetisch blijft. Wie het model correct toepast, beschikt over een krachtig instrument om de bedrijfsvoering, de financiële strategie en de innovatiestrategie met elkaar te verbinden.
