Het overbruggingsrecht voor zelfstandigen heeft de vroegere faillissementsverzekering vervangen. Dit overbruggingsrecht voor zelfstandigen houdt in dat je recht hebt op een tussenkomst en dat je een aantal sociale rechten behoudt, wanneer je failliet wordt verklaard of noodgedwongen de deuren moet sluiten door pakweg een bedrijfsbrand. Het hoort tot het pakket met sociale rechten van zelfstandigen en elke zelfstandige geniet automatisch dekking via zijn sociaal verzekeringsfonds.

Wanneer heb je recht op het overbruggingsrecht voor zelfstandigen?

Er zijn vier situaties waarin je een beroep kan doen op het overbruggingsrecht, namelijk:

  • Faillissement (persoonlijk faillissement of faillissement vennootschap);
  • Stopzetting van de activiteiten binnen de drie jaar na collectieve schuldenregeling;
  • Stopzetting van de activiteiten gedurende minstens één kalendermaand, ten gevolge van een of meerdere van volgende gebeurtenissen: brand, natuurramp, beschadiging van de voor professioneel gebruik bedoelde gebouwen of uitrusting, allergie veroorzaakt door het uitoefenen van je beroep of een gebeurtenis met economische impact (bv. vestiging grote concurrent in zelfde stad);
  • Economische moeilijkheden indien je voldoende pensioenrechten hebt opgebouwd.

Daarnaast gelden er nog een aantal algemene vereisten. Zo moet je in de loop van de voorgaande zestien kwartalen minimaal vier kwartaalbijdragen hebben betaald, mag je geen enkele beroepsactiviteit meer uitoefenen, moet je jonger zijn dan 65 jaar en mag je geen recht hebben op andere vervangingsinkomens (bv. werkloosheidsuitkering).

Wat houdt het overbruggingsrecht voor zelfstandigen in?

Het overbruggingsrecht voor zelfstandigen omvat twee grote pijlers.

In de eerste plaats behoud je een aantal sociale rechten. Zo blijf je recht hebben op medische verzorging, gezinsbijslag en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Wel bouw je geen pensioen op. Van deze gelijkstelling geniet je maximaal vier kwartalen.

Daarnaast heb je recht op een financiële uitkering gedurende maximaal 12 maanden. De hoegrootheid van de uitkering is afhankelijk van je gezinssituatie. Een gefailleerde zelfstandige zonder gezinslast krijgt een uitkering van 1.266,37 euro per maand. Met gezinslast bedraagt dat dan weer 1.582,46 euro (cijfers: 2019).

Meerdere keren per carrière, maar toch beperkt recht

Het is niet zo dat je elke keer wanneer je opnieuw pech hebt en aan de voorwaarden voldoet, het volledig overbruggingsrecht kan opnemen. In tegenstelling tot werknemers die voor de werkloosheidsuitkeringen telkens opnieuw volwaardige rechten opbouwen, is het overbruggingsrecht in principe beperkt tot twaalf maanden per carrière. Wie al eens die twaalf maanden heeft opgenomen, kan later niet opnieuw van het overbruggingsrecht genieten en staat er alleen voor. Wie daarentegen nog maar zes maanden heeft opgenomen, kan later wel nog eens opnieuw zes maanden opnemen.

Hierop is sinds 1 juli 2019 wel één uitzondering van toepassing. Die uitzondering geldt enkel voor zij die minstens 60 kwartalen (15 jaar) pensioenrechten hebben opgebouwd. Zij hebben in dat geval recht op een financiële uitkering gedurende 24 maanden (in plaats van 12) en 8 kwartalen behoud van sociale rechten (in plaats van 4). Juich echter nog niet te vroeg, want per afzonderlijk feit blijft het recht wel beperkt tot 12 maanden uitkering en 4 kwartalen behoud van rechten. Enkel mag je zaak nu van de wetgever een tweede keer in rook opgaan. Sympathiek.