In tegenstelling tot wat men soms al eens denkt, zijn verpakkingsmateriaal en verpakkingsmaterieel geen synoniemen. Studenten hoef je het niet te vertellen, want op de universiteit is het een van de populairste strikvragen waar ze zich ooit wel eens aan laten vangen. Het subtiel verschil tussen deze twee termen heeft natuurlijk ook gevolgen voor de boekhoudkundige verwerking.

Onderscheid tussen materiaal en materieel

De verwarring heeft natuurlijk een taalkundig kantje. Materiaal is een grondstof of een bouwstof. Van Dale omschrijft het als “gereedschap, ruwe grondstof, bouwstof”. Daarom kunnen we het woord materiaal ook in de meervoudsvorm gebruiken. We kunnen meerdere materialen bezitten. Daarnaast kan het woord echter ook worden gebruikt als verzamelnaam voor werktuigen, gereedschappen en de benodigdheden voor diensten of activiteiten. Het gaat echter om een verouderde benaming, want in het hedendaags Nederlands gebruiken we hiervoor eerder het woord materieel.

Het woord materieel is dus een verzamelnaam. Het omvat alles wat nodig is voor een werk en een bedrijf. Hier omschrijft Van Dale het als “al wat nodig is tot de uitoefening van een bedrijf: werktuigen en machines” en wijst het ook op het begrip “rollend materieel” (voertuigen). Het woord materieel heeft dus geen meervoudsvorm. Hier kan het dus wel als synoniem worden gebruikt voor de verouderde betekenis van materiaal.

Verschil tussen verpakkingsmateriaal en verpakkingsmaterieel

In de boekhoudkundige wereld houdt men rekening met de hedendaags gebruikelijke betekenis van materiaal. Daarom is verpakkingsmateriaal altijd een verbruiksgoed dat de onderneming in voorraad heeft. Het valt onder de rekeningengroep 31 Hulpstoffen. Verpakkingsmaterialen zijn dan ook verpakkingen die na een eenmalige aanwending niet meer bruikbaar zijn. Denk bijvoorbeeld aan een plastic petfles waarin frisdrank wordt gegoten, maar ook aan inpakpapier, etiketten, farmaceutische verpakkingen enzovoort.

Bij verpakkingsmaterieel gaat het dan weer over verpakkingen die geen verbruiksgoed zijn, maar tot de materiële vaste activa behoren en dus een link hebben met de werktuigen en machines. Ze zijn niet terug te vinden onder de rekening 31 Hulpstoffen, maar wel als component van de rekening 23 Installaties, machines en uitrusting. Verpakkingsmateriaal is meermaals te gebruiken. Als ze aan de klant worden verzonden, soms met een waarborgsom, zal de klant ze ook terugbezorgen en kunnen ze opnieuw worden ingezet. Het gaat hier bijvoorbeeld om bierflesjes waarop leeggoed wordt gerekend, of bierbakken, biervaten, gasflessen enzovoort.

Boekhoudkundige verwerking van verpakkingsmateriaal en verpakkingsmaterieel

Bij verpakkingsmaterialen stellen er zich weinig problemen. De prijs van het verpakkingsmateriaal is meestal in de prijs van het product begrepen. Hierdoor hoeft er geen opsplitsing te worden gemaakt, maar komt alles gewoon terecht op de rekening 700 Verkopen en dienstprestaties. In uitzonderlijke gevallen wordt het verpakkingsmateriaal wel aangerekend. Dat is bijvoorbeeld het geval als een winkel een toeslag aanrekent voor het verpakken van aankopen in de verpakkingszone. In zo’n uitzonderlijk geval worden verpakkingsmaterialen als diverse verkopen geboekt.

De werkwijze bij verpakkingsmaterieel is natuurlijk anders. In dat geval blijft het verpakkingsmaterieel eigendom van de leverancier en maakt het geen deel uit van het aankoopbedrag. Vaak wordt er wel een borg in rekening gebracht. Als klant boek je zo’n borg op de rekening 4180 Borg voor verpakkingen en als leverancier neem je de borg netjes op de factuur op. Als de klant vervolgens het verpakkingsmaterieel teruggeeft, stel je een creditnota op die de klant ook op die manier verwerkt. Meer daarover lees je in ons eerder artikel over het boeken van een ledig goed.