Er zijn verschillende manieren waarop de arbeidsovereenkomst tijdelijk geschorst kan worden. We spreken in dit geval van een tijdelijke werkloosheid. Enkel in welbepaalde gevallen wordt tijdelijke werkloosheid en de bijhorende uitkering aanvaard.

Wat is tijdelijke werkloosheid?
Tijdelijke werkloosheid is de situatie waarin de uitvoering van de arbeidsovereenkomst tijdelijk is geschorst en dit geheel of gedeeltelijk. Slechts een aantal situaties kunnen aanleiding geven tot tijdelijke werkloosheid en elk van die situaties werd strikt gereglementeerd, waarbij er specifieke procedures gelden.

De regeling met betrekking tot tijdelijke werkloosheid is grondig anders dan bij de klassieke werkloosheid. Er geldt bijvoorbeeld geen wachttijd, maar de tijdelijk werkloze moet wel het controleformulier C3.2.A correct invullen en indienen bij de uitbetalingsinstelling. De tijdelijke werkloze ontvangt vervolgens een uitkering waarop bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden.

Soorten tijdelijke werkloosheid

Er zijn verschillende situaties die aanleiding kunnen geven tot de tijdelijke werkloosheid. Bij elke situatie gelden afwijkende procedures en voorwaarden.

Tijdelijke werkloosheid door overmacht

Indien overmacht het de werkgever onmogelijk maakt om zijn personeelsleden tewerk te stellen, kan de werkgever het personeel tijdelijk werkloos stellen. Er moet dan wel sprake zijn van:

  • een plotse gebeurtenis;
  • die onvoorzienbaar was;
  • die onafhankelijk was van de wil van de partijen;
  • en die de uitvoering van de overeenkomst tijdelijk volledig onmogelijk maakt.

Enkel indien er gelijktijdig aan deze vier voorwaarden is voldaan, is er sprake van overmacht. Dat zal bijvoorbeeld het geval zijn wanneer een algemene elektriciteitspanne een volledig industrieterrein zonder stroom zet en indien elektriciteit noodzakelijk is voor de uitvoering van de overeenkomst. Maar wanneer een elektriciteitspanne het gevolg is van bijvoorbeeld het intern gebrekkig onderhoud van de elektriciteitsleidingen, is de elektriciteitspanne niet onvoorzienbaar en is er geen sprake van overmacht.

Tijdens de periode waarin de werknemer tijdelijk werkloos is door overmacht, ontvangt hij een uitkering van de RVA.

Tijdelijke werkloosheid door een technische stoornis

Deze werkloosheidsgrond kan enkel worden ingeroepen tegen (uitzend)arbeiders (en onder bepaalde voorwaarden ook tegen studenten en leerling-arbeiders die een alternerende opleiding volgen), maar niet tegen bedienden.

Hiervoor dient er sprake te zijn van een technische stoornis waardoor de werkgever hen niet kan tewerkstellen. In de praktijk gelden volgende voorwaarden:

  • Er moet sprake zijn van een stoornis of hinderpaal om arbeid te produceren;
  • De stoornis moet een technische aard hebben (bv. betrekking hebben op de technische uitrusting of arbeidsinstrumenten);
  • De stoornis moet een overmachtssituatie inhouden (onvoorzienbare gebeurtenis buiten de wil van de partijen en moet de uitvoering van de arbeidsovereenkomst volledig onmogelijk maken);
  • Het moet gaan om een tijdelijke stoornis;
  • De oorzaak van de technische stoornis moet verband houden met het bedrijfsrisico;
  • De technische stoornis moet zich binnen de onderneming

Machinebreuk of het springen van een waterleiding kan een technische stoornis zijn die aan deze voorwaarden voldoet. Natuurrampen, hacking of een vrachtwagen die bij de periodieke keuring wordt afgekeurd zijn daarentegen geen technische stoornis omdat ze geen verband houden met het bedrijfsrisico of omdat ze niet voldoen aan de overmachtsvoorwaarde.

Indien het effectief gaat om een technische stoornis is het mogelijk om de arbeiders vanaf de achtste dag vanaf de datum van de technische stoornis tijdelijk werkloos te stellen. Gedurende de eerste zeven kalenderdagen behouden de arbeiders het recht op loon van de werkgever.

Tijdelijke werkloosheid door de jaarlijkse vakantie

Wanneer de onderneming sluit omwille van de jaarlijkse vakantie, hebben de werknemers ook recht op vakantie. Hiervoor hebben ze zelf vakantiedagen opgebouwd. In sommige gevallen hebben werknemers echter nog niet voldoende vakantiedagen opgebouwd voor de volledige jaarlijkse vakantie. Voor de resterende dagen zijn zij dan technisch werkloos en maken ze aanspraak op een uitkering van de RVA.

Tijdelijke werkloosheid door slecht weer

Ook deze regeling is er enkel voor arbeiders, op voorwaarde dat zij bij slecht weer niet meer kunnen werken. Hier gelden er eveneens verschillende voorwaarden opdat er sprake zou zijn van “slecht weer”:

  • Er moeten ongunstige weersomstandigheden zijn zoals regen, extreme hitte of vorst;
  • De werkgever moet het slechte weer melden bij de RVA;
  • De weersomstandigheden moeten de uitvoering van het werk onmogelijk maken;
  • Er moet een rechtstreeks oorzakelijk verband bestaan tussen het slechte weer en de werken die in uitvoering zijn.

Vooral in de bouw wordt deze schorsingsgrond vaak ingeroepen, maar het kan bijvoorbeeld ook dat een productiebedrijf door het slechte weer geen grondstoffen meer ontvangt en dat hierdoor de productie onmogelijk is.

Tijdelijke werkloosheid door economische oorzaken

Economische oorzaken, zoals het terugvallen van het aantal bestellingen, kunnen ervoor zorgen dat er onvoldoende werk is voor alle werknemers. Om te voorkomen dat de onderneming meteen tot het ontslag moet overgaan is er ook hier een regeling van tijdelijke werkloosheid voorzien. Zo blijven de werknemers in dienst en krijgt de onderneming de ruimte om uit deze economisch moeilijke periode te geraken. Vereist is wel dat de economische oorzaak een tijdelijk karakter heeft. Het kan dus niet de bedoeling zijn dat werknemers om de haverklap tijdelijk werkloos zijn door economische oorzaken.

De werkgever kan opteren voor:

  • Een volledige schorsing van de arbeidsovereenkomst gedurende maximaal vier weken, waarna minimaal één volledige arbeidsweek moet volgen alvorens er een nieuwe regeling kan ingaan;
  • Een grote schorsing van de arbeidsovereenkomst waarbij men gedurende maximaal drie maanden één of twee arbeidsdagen per week Na de drie maanden is er minimaal één verplichte werkweek voorzien;
  • Een grote schorsing van de arbeidsovereenkomst waarbij men minder dan één arbeidsweek per twee weken presteert gedurende maximaal drie maanden. Na drie maanden is er minimaal één verplichte werkweek voorzien;
  • Een kleine schorsing van de arbeidsovereenkomst waarbij men drie of meer arbeidsdagen per week werkt en dit gedurende maximaal twaalf maanden;
  • Een kleine schorsing van de arbeidsovereenkomst waarbij men minimaal één week per twee werkweken werkt en dit gedurende maximaal twaalf maanden.

Tijdelijke werkloosheid door staking en lock-out

In België is er een stakingsrecht. Stakende werknemers hebben echter geen recht op loon, maar gesyndiceerde stakers ontvangen wel een stakingsvergoeding uit de kas van de vakbond. Het kan echter gebeuren dat de werkwillige werknemers geen arbeid kunnen verrichten, bijvoorbeeld omdat de stakers piketten opwerpen. De werkgever moet hen geen loon toekennen.

In dat geval kan men aanspraak maken op een uitkering van de RVA, maar is een voorafgaande aanvraag en goedkeuring door het beheerscomité noodzakelijk. Dit blijkt in de praktijk vrij moeilijk te zijn omdat de RVA zich niet wil mengen in sociaal conflicten. Indien de werkwillige werknemers bijvoorbeeld zelf belang hebben bij de acties van de stakers, zullen zij geen uitkering ontvangen. Daarnaast ontvangen zij ook geen loon en geen uitkering van de vakbond.

Net zoals bij een staking is er ook bij een lock-out een tijdelijke werkloosheidsregeling voorzien waarbij men in principe aanspraak kan maken op een werkloosheidsuitkering.