Via het systeem van de winstpremie kan je werknemers laten deelnemen in de winst van je onderneming. In de jaren dat de onderneming het goed doet, krijgen werknemers een extraatje. En als er geen winst wordt gemaakt, hoef je de premie niet uit te keren. Hierdoor kan je flexibel verlonen en motiveer je werknemers om bij te dragen aan de winstgevendheid van het bedrijf. De winstpremie geniet een fiscale en sociaalrechtelijke gunstbehandeling, maar er zijn wel allerlei regels aan verbonden.

Fiscale en sociaalrechtelijke gunstbehandeling van de winstpremie

Een belangrijk voordeel van de winstpremie is dat het een bijzondere sociaalrechtelijke en fiscale behandeling geniet. Voor de werknemer wordt de winstpremie namelijk niet belast volgens de klassieke belastingschijven, waarbij het belastingtarief in schijf 4 maar liefst 50% bedraagt. In de plaats daarvan wordt het aan een gunsttarief van 7% belast. Sociaalrechtelijk is er slechts een solidariteitsbijdrage van 13,07% van toepassing. Voor de werkgever is het wel zo dat de winstpremie niet in de vennootschapsbelasting aftrekbaar is. Daarnaast valt de winstpremie buiten de loonnorm. Opdat het fiscale en sociaalrechtelijke gunstregime van toepassing zou zijn, moet er wel aan een aantal voorwaarden zijn voldaan. Deze voorwaarden zijn hieronder weergegeven.

Onderworpen zijn aan de vennootschapsbelasting

In de eerste plaats kan de winstpremie enkel worden toegekend als de onderneming onderworpen is aan de vennootschapsbelasting of aan de belasting van niet-inwoners. Een eenmanszaak die onderworpen is aan de inkomstenbelasting kan bijvoorbeeld geen fiscaal vriendelijke winstpremie invoeren.

Voor alle werknemers in het bedrijf en rekening houden met de brutoloonmassa

Ten tweede moet de winstpremie aan alle werknemers van de onderneming, zonder enig onderscheid, worden toegekend. Bedrijfsleiders en natuurlijke personen die bijvoorbeeld een functie als zaakvoerder of bestuurder uitvoeren, zijn geen werknemers en komen niet in aanmerking voor de winstpremie. Bovendien geldt dat het totaalbedrag van de toegekende winstpremies niet de grens van 30% van de totale brutoloonmassa mag overschrijden.

Besluit van de algemene vergadering en enkel als aanvulling op de bestaande voordelen

Ten slotte moet de winstpremie worden ingevoerd door een beslissing van de (buiten)gewone algemene vergadering van de onderneming en mag het nooit dienen ter vervanging van bestaande voordelen of loon, het mag louter een aanvulling hierop zijn.

Vooral ten aanzien van het bonusplan zorgt dit vaak voor onduidelijkheid. De winstpremie mag namelijk niet worden verward met andere niet-recurrente resultaatgebonden voordelen, de zogeheten bonusplannen. Dergelijke bonusplannen voorzien bonussen als er aan bepaalde voorwaarden is voldaan, zoals het behalen van de gewenste klanttevredenheidsgraad. De winstpremie is enkel afhankelijk van de winst tijdens het boekjaar en niet van andere collectieve doelstellingen. Een bonusplan kan niet worden ingeruild voor een winstpremie. Een bonusplan kan wel naast een winstpremie bestaan, de twee zijn complementair.

Twee soorten winstpremies: de identieke winstpremie en de gecategoriseerde winstpremie

Bij het invoeren van de winstpremie kan de onderneming beslissen om een identieke winstpremie toe te kennen of om een gecategoriseerde winstpremie toe te kennen.

Bij de identieke winstpremie is het bedrag van de winstpremie gelijk voor alle werknemers of is het voor alle werknemers een gelijk percentage van het loon.

Bij de gecategoriseerde winstpremie is de hoogte van het bedrag afhankelijk van een verdeelsleutel die met andere objectieve criteria rekening houdt. Het gaat bijvoorbeeld om het vormingsniveau, de weddeschaal, de anciënniteit of de uitgevoerde functie. Hierbij mag de laagste winstpremie niet meer dan tien keer kleiner zijn dan de hoogste winstpremie. Als de laagste winstpremie bijvoorbeeld 200 euro bedraagt, mag de hoogste winstpremie niet meer dan 2000 euro bedragen. Een gecategoriseerde winstpremie kan enkel worden toegekend door middel van een specifieke cao of via een toetredingsakte. Hieraan worden strikte eisen gesteld.

Bij de berekening van de winstpremie wordt in elk geval, ongeacht of het nu gaat om een identieke of een gecategoriseerde winstpremie, rekening gehouden met de effectieve arbeidsprestaties tijdens het boekjaar en het tewerkstellingsregime. Bepaalde periodes, zoals de moederschapsrust of het vaderschapsverlof, moeten verplicht in aanmerking worden genomen als arbeidsprestaties. Bovendien kunnen slechts welbepaalde categorieën van werknemers worden uitgesloten, zoals werknemers die tijden het boekjaar vanwege een ontslag om dringende redenen de vennootschap hebben verlaten. Andere ontslagen werknemers kunnen niet worden uitgesloten.