Wat zijn onrechtmatige bedingen?
Onrechtmatige bedingen zijn bedingen of contractvoorwaarden die kennelijk nadelig uitvallen voor de tegenpartij en die de minimale contractuele rechten aantasten. Het gaat bijvoorbeeld om een beding waarbij de tegenpartij aan een onredelijk lange abonnementsduur wordt verbonden. Bij een al te vage definitie zouden er voortdurend discussies ontstaan over wat al dan niet een onrechtmatig beding is. Daarom heeft men een zwarte lijst en een grijze lijst opgesteld.
Zwarte lijst met onrechtmatige bedingen
De zwarte lijst met onrechtmatige bedingen is een lijst met bedingen die in ieder geval verboden zijn. Hierover kan geen enkele discussie bestaan. Op de zwarte lijst staan de volgende bedingen:
- Bedingen die ervoor zorgen dat de tegenpartij is gebonden aan het contract, terwijl de medecontractant zijn verbintenissen puur van zijn eigen wil afhankelijk kan maken
- De medecontractant behoudt zich het recht voor om bepaalde clausules van het contract zelf te interpreteren
- Een beding die de toegang tot de rechter beperkt of uitsluit
- Een beding die aangeeft dat de voorwaarden of een of meerdere clausules ervan worden aanvaard, nog voordat het mogelijk was om er kennis van te nemen
Grijze lijst met onrechtmatige bedingen
Op de grijze lijst staan clausules waarvan wettelijk wordt vermoed dat ze onrechtmatig zijn. Dit vermoeden is echter weerlegbaar. Dan moet de onderneming die de standaardvoorwaarden heeft opgesteld wel aantonen dat ze, onder de gegeven omstandigheden, redelijk zijn. De grijze lijst met onrechtmatige bedingen is uitgebreider dan de zwarte lijst met onrechtmatige bedingen. Op de grijze lijst met onrechtmatige bedingen staan onder meer bedingen met een onredelijke opzegtermijn, bedingen die de overeenkomst automatisch verlengen zonder een redelijke opzegtermijn te bieden en bedingen die de mogelijk te gebruiken bewijsmiddelen beperken.
Hoe kan ik optreden tegen onrechtmatige bedingen?
In de eerste plaats is het altijd aan te raden om rechtstreeks met de tegenpartij contact op te nemen. Geef aan dat het beding onrechtmatig is. Wellicht kan er wel een oplossing worden gevonden en zal de partij het beding buiten beschouwing laten. Eventueel kan hiervoor een beroep worden gedaan op een bemiddelaar of op de diensten van een sectororganisatie of een (inter)professionele organisatie.
Indien dit niet de gewenste oplossing biedt, is het mogelijk om naar de rechtbank te stappen. De Ondernemingsrechtbank kan de clausule dan nietig verklaren. De feiten kunnen ook worden gerapporteerd aan het Meldpunt van de Economische Inspectie en het is tevens mogelijk om een strafrechtelijke klacht in te dienen bij de onderzoeksrechter of de procureur des Konings.
