Vaak is het zo dat starten als zelfstandige een keuze is, maar het stopzetten van de activiteiten is dat meestal niet. Zo’n stopzetting kan tijdelijk of definitief zijn. In ieder geval is het belangrijk dat je je opgebouwde sociale rechten behoudt.  Dat brengt in de praktijk wel wat administratieve rompslomp met zich mee. We lichten de mogelijkheden voor je toe.

Overbruggingsrecht voor zelfstandigen

In een aantal gevallen krijg je als zelfstandige een overbruggingsrecht, een maandelijkse uitkering. Dat kan enkel in specifieke gevallen, bijvoorbeeld bij een faillissement, bij een gedwongen onderbreking of bij economische moeilijkheden. Daarbij gelden er telkens heel specifieke voorwaarden. Het is bovendien nodig om bewijzen voor te leggen, bijvoorbeeld een verklaring van de brandweer dat het bedrijfspand is afgebrand of boekhoudkundige stukken die de economische moeilijkheden aantonen.

Dit overbruggingsrecht behelst een maandelijkse uitkering die gedurende maximaal 12 maanden wordt toegekend. Het bedrag is afhankelijk van de gezinssituatie. Gedurende vier kwartalen behoud je ook je sociale rechten. Dat wil zeggen dat je recht hebt op de terugbetaling van de geneeskundige verzorging, op een uitkering bij arbeidsongeschiktheid, op een uitkering bij invaliditeit en op een uitkering bij moederschap. Je bouwt echter geen pensioenrechten op tijdens het overbruggingsrecht.

Gedurende de duur van het overbruggingsrecht mag je geen beroepsactiviteit uitoefenen, mag je niet van een arbeidsongeschiktheidsuitkering genieten, mag je geen recht hebben op een werkloosheidsuitkering en moet je in België wonen. Om in aanmerking te komen voor het overbruggingsrecht moet je voor het kwartaal van de onderbreking gedurende minstens vier kwartalen onafgebroken als zelfstandige zijn ingeschreven. De afgelopen vier jaar moet je bovendien voor minstens vier kwartalen je sociale bijdragen hebben betaald.

Gelijkstelling wegens ziekte

Wanneer een zelfstandige arbeidsongeschikt wordt en zijn activiteiten stopzet, kan hij een gelijkstelling wegens ziekte bekomen. In dat geval hoeft hij voor deze periode geen sociale zekerheidsbijdragen meer te betalen en blijft hij toch in orde voor de ziekteverzekering, de kinderbijslag en de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Tegelijkertijd bouw je wél nog steeds pensioen op.

Om in aanmerking te komen voor de gelijkstelling wegens ziekte moet je minstens negentig dagen als zelfstandige in hoofdberoep of als meewerkende partner in het maxi-statuut hebben gewerkt. De zelfstandige activiteiten dienen volledig te worden stopgezet, het kwartaal voor de gelijkstelling moet volledig zijn betaald en de adviserend geneesheer van je mutualiteit dient je als arbeidsongeschikt te erkennen. De aanvraag dien je in bij je sociaal verzekeringsfonds dat het een en ander zal voorleggen aan het RSVZ (Rijksinstituut voor de Sociale Verzekering der Zelfstandigen).

Voortgezette verzekering

Als je geen ander sociaal statuut hebt om op terug te vallen, kan de voortgezette verzekering een oplossing bieden. Zo blijf je in orde voor je ziekteverzekering en voor je pensioen. De periode van inactiviteit zal dus gewoon blijven meetellen alsof je in hoofdberoep bleef werken. Deze mogelijkheid is wel beperkt tot twee jaar. Voor mensen die het pensioen naderen, kan de periode met vijf jaar worden opgetrokken. Zij kunnen er dus gedurende de laatste zeven jaar voor hun wettelijke pensioenleeftijd gebruik van maken. Opgelet: voor wie het pensioen nadert, is dit niet altijd de voordeligste oplossing. De extra pensioenopbouw is vaak beperkt, terwijl de kosten niet min zijn:

  • 11,78% van het inkomen van drie jaar geleden voor enkel pensioenopbouw
  • 19,44% van het inkomen van drie jaar geleden voor pensioenopbouw plus sociale verzekering

Om in aanmerking te komen voor de voortgezette verzekering dien je je activiteiten als zelfstandige volledig stop te zetten. Ook moet je voor het begin van de voortgezette verzekering minstens vier kwartalen aan sociale bijdragen betaald hebben.